Rate Of Change (ROC) Indicator uitleg | Technische analyse
Geschatte leestijd: 6 minutes
De Rate of Change (ROC) indicator is een veelgebruikte momentumtool binnen de technische analyse.
Deze indicator helpt bij het meten van de snelheid van koersverandering ten opzichte van een voorafgaande periode.
ROC kan inzicht geven in trendsterkte, overbought/oversold-condities en mogelijke divergenties. In dit artikel leggen we uit hoe deze indicator werkt en hoe u hem kunt toepassen.
Rate of Change (ROC) Indicator
De ROC meet als het ware de snelheid waarmee de prijs van de onderliggende waarde verandert. De indicator meet de procentuele verandering tussen de huidige prijs, ten opzichte van de prijs van een aantal periodes daarvoor.
Wat is de Rate of Change (ROC) Indicator
De Rate of Change (ROC) indicator vergelijkt de huidige prijs van een onderliggende waarde met de prijs van een eerder tijdstip. Vaak wordt gekozen voor een periode van 14 dagen, maar deze is aanpasbaar afhankelijk van de volatiliteit of analysetijdshorizon.
De formule van de Rate of Change indicator is als volgt:
ROC Indicator – formule
De uitkomst wordt als percentage weergegeven en oscilleert rond het 0-niveau. Positieve waarden duiden op stijgende prijzen ten opzichte van het gekozen referentiepunt, terwijl negatieve waarden een prijsdaling weergeven.
Hoe gebruikt u de ROC indicator?
Hoewel de ROC eenvoudig te berekenen is, kunnen verschillende toepassingen worden onderscheiden. Hierna volgen drie gebruiksbenaderingen die regelmatig terugkomen binnen technische analyse.
1. Kruising van de 0-lijn
Een veelgebruikte benadering is het analyseren van de momenten waarop de ROC-lijn de nulwaarde kruist.
- Een opwaartse kruising van de 0-lijn suggereert dat de huidige prijs hoger ligt dan die van n-periodes geleden.
- Een neerwaartse kruising wijst erop dat de prijs lager ligt dan voorheen.
Let op: dit type signaal is doorgaans betrouwbaarder in markten met duidelijke trends. In zijwaartse markten kan de ROC de 0-lijn frequent kruisen, wat kan leiden tot overmatige signalen.
2. Overbought en oversold condities
Sommige analisten hanteren vaste bandbreedtes zoals +10 en -10 om te beoordelen of een onderliggende waarde mogelijk ‘overbought’ of ‘oversold’ is.
- Waarden boven +10 kunnen duiden op sterke stijgingen.
- Waarden onder -10 kunnen wijzen op scherpe dalingen.
Omdat de ROC geen vaste limieten heeft (zoals bijvoorbeeld de RSI die tussen 0 en 100 beweegt), is deze toepassing contextafhankelijk. De interpretatie van deze signalen verschilt per aandeel en marktstructuur.
3. Divergenties
Divergenties ontstaan wanneer de ROC-indicator en de koers zich tegengesteld ontwikkelen:
- Een positieve divergentie treedt op wanneer de ROC stijgt terwijl de koers daalt. Dit kan wijzen op afnemende verkoopdruk.
- Een negatieve divergentie doet zich voor wanneer de ROC daalt terwijl de koers stijgt, wat kan duiden op verzwakkend koopmomentum.
Divergenties worden vaak gebruikt als aanvulling op andere indicatoren, omdat ze potentiële omslagpunten kunnen aanduiden. Het is echter belangrijk om deze signalen binnen de bredere marktanalyse te plaatsen.
Voorbeeld: ROC indicator toegepast op ASML
In onderstaande daggrafiek van ASML is de ROC-indicator met een periode van 9 toegevoegd. De lijn oscilleert rond het 0-niveau en laat diverse bewegingen zien die inzicht kunnen geven in het momentum van de koers.
1. Kruising van de 0-lijn
In januari 2024 zien we een duidelijke opwaartse kruising van de 0-lijn door de ROC-lijn. Dit viel samen met een versnelling in de koersstijging van ASML, wat bevestigt dat de kracht van de opwaartse beweging toenam. Even later, rond maart-april, daalde de ROC weer onder nul, parallel aan een neerwaartse correctie in de koers. Dit illustreert hoe de ROC kan helpen bij het inschatten van trendverandering of momentumverlies.
2. Divergentie-signalen
Een mogelijk voorbeeld van positieve divergentie zien we in november 2024. De koers van ASML maakte toen een lagere bodem, maar de ROC liet juist een hogere bodem zien. Dit verschil in richting kan wijzen op afnemende verkoopdruk en mogelijk een naderende bodem in de koers. Enkele weken later volgde inderdaad een stevig herstel.
3. Overbought en oversold interpretaties
Tussen februari en maart 2025 bereikte de ROC tijdelijk niveaus boven +10. Dit kan geïnterpreteerd worden als een signaal dat het aandeel in korte tijd relatief hard is gestegen. De daaropvolgende afvlakking in de koers bevestigt dat het momentum afnam. Hoewel deze interpretatie subjectief blijft (omdat ROC geen vaste bovengrens kent), biedt het waardevolle context in combinatie met andere indicatoren.
Voordelen van de ROC indicator
- Eenvoudige interpretatie
De ROC indicator is relatief eenvoudig te begrijpen, met signalen rond de 0-lijn en duidelijke divergenties.
- Geschikt voor momentumdetectie
ROC helpt om de snelheid van koersverandering inzichtelijk te maken, wat nuttig is bij het inschatten van trendversnellingen of -vertragingen.
- Toepasbaar op meerdere tijdsbestekken
De ROC kan worden gebruikt op dag-, week- of uurgrafieken, afhankelijk van het handelsdoel en de gekozen periode.
- Ondersteunt divergentieanalyse
Door verschillen tussen koers en ROC kunnen mogelijke omkeermomenten in de trend vroegtijdig worden geïdentificeerd.
Nadelen van de ROC indicator
- Gevoelig voor ruis in zijwaartse markten
In markten zonder duidelijke trend kan de ROC vaak de 0-lijn kruisen, wat leidt tot veel valse signalen.
- Geen vaste overbought/oversold grenzen
In tegenstelling tot bijvoorbeeld de RSI heeft de ROC geen gestandaardiseerde signaalniveaus, waardoor interpretatie subjectiever wordt.
- Geen signaal over trendrichting op zichzelf
ROC geeft aan hoe snel iets verandert, maar niet automatisch in welke richting een belegger zou moeten handelen.
- Minder betrouwbaar bij lage volumes
Bij lage handelsvolumes kunnen prijsbewegingen vertekend zijn, wat ook de ROC-waarden beïnvloedt.
ROC gebruiken via LYNX
Beleggers die via LYNX handelen, hebben toegang tot meerdere professionele handelsomgevingen. De Rate of Change (ROC) indicator is eenvoudig toe te passen binnen zowel het TWS Handelsplatform als LYNX+ – het webgebaseerde platform.
Via beide platforms kunt u gebruikmaken van TradingView-grafieken, een krachtige grafiektool met uitgebreide indicatorselectie.
Zo voegt u OBV toe in uw grafiek:
- Klik in de grafiek op “Indicators” (bovenin)
- Typ “ROC” in de zoekbalk
- Selecteer Rate of Change in de lijst
- De indicator wordt direct toegevoegd onder de koersgrafiek
- Indien gewenst kunt u stijl, kleur of weergave aanpassen via de instellingen
U kunt de ROC combineren met andere indicatoren zoals RSI, MACD of Bollinger Bands om zo tot een bredere technische analyse te komen. Zowel TWS als LYNX+ bieden ruime mogelijkheden om meerdere indicatoren tegelijk te visualiseren.
Conclusie
De Rate of Change is een veelzijdige indicator binnen de technische analyse. De eenvoud van de berekening maakt het een toegankelijke tool, terwijl het in combinatie met trendanalyse, divergenties of andere indicatoren waardevolle inzichten kan geven.
Zoals met elke technische indicator geldt: het is raadzaam om deze niet geïsoleerd te gebruiken, maar als onderdeel van een bredere analysemethode waarin prijsactie, volume en marktstructuur worden meegenomen. De betrouwbaarheid van signalen hangt sterk af van het markttype, de gekozen instellingen en de ervaring van de gebruiker.
Reacties zijn enkel zichtbaar voor geregistreerde gebuikers.